Šahovska hronika Večitog šaha

13.09.2024 / FM Andrejić, Vladica (2161)

Dragi posetioci i poštovaoci Perpetuala, čast mi je i zadovoljstvo da vas obavestim da su knjige iz šahovske istorije na kojima sam radio, a koje sam najavio na punoletstvu Perpetuala, konačno u prodaji. Izdavač je Chess Fortress, a internet prodavnica gde možete da kupite knjige nalazi se na sajtu 64polja.com. Knjige takođe možete nabaviti direktno preko velemajstora Branka Tadića (+381 60 6339202) ili u njegovom klubu ŠK Tadić.

Za sada postoje dve knjige koje su rađene u dve verzije (ćirilica i latinica), a tiraž svake od njih je skromnih 150 primeraka. Sve knjige su u tvrdim koricama, a cena jedne knjige je 2200 dinara. Ukoliko vam se sviđa moj rad na šahovskoj istoriji i želite da nastavim dalje sa takvim radom, biću zahvalan ako sebi obezbedite primerak, što bi verovatno omogućilo da serijal Šahovska hronika Večitog šaha doživi veliki broj knjiga u narednih nekoliko godina. Da biste stekli jasniju sliku o kakvom serijalu i knjigama se radi, postavio sam predgovore iz samih knjiga koje možete pročitati.

Šahovska hronika Večitog šaha

Vebsajt Večiti šah, poznat i kao Perpetual ček, osnovao sam 1. februara 2006. godine. Sajt od osnivanja aktivno prati šahovske turnire u regionu, pre svega u Srbiji i Crnoj Gori, ali neretko i u ostalim republikama bivše Jugoslavije. Povremeno su dolazili novi sadržaji u vidu reportaža, statističkih izveštaja i obrada starijih turnira. Kao glavni i neodgovorni urednik napisao sam svaku liniju koda, a s vremenom je sajt narastao i dobio veliki broj posetioca i sledbenika.

Pre nekoliko godina pojačao sam rad na retroaktivnim obradama najznačajnijih turnira igranih na prostorima bivše Jugoslavije. Akcenat je pre svega bio na raznoraznim šampionatima države (regularni, ženski, omladinski, ekipni), pri čemu sam se trudio da pokrijem i zabeležim kvalifikacione puteve učesnika.

Što se samog arhiviranja tiče, moram da se zahvalim ljudima koji su mi pružili veliku pomoć u vidu literature ili podataka. Moj najvredniji saradnik je svakako Ervin Sindik, koji je uvek bio tu da mi stavi na raspolaganje sve svoje resurse, počevši od literature, preko privatnih baza partija, do biografskih podataka mnogih igrača. Hvala mu i na tome što je nesebično žrtvovao svoje slobodno vreme na ukucavanje ogromnog broja partija kako bi omogućio Večitom šahu da bude još bolji i kvalitetniji. Zahvaljujem se i Branku Komneniću koji mi pomaže stručnom literaturom iz njegove nepresušne biblioteke i dostavlja šahovske vesti iz mnogobrojnih starinskih novina. Slavko Stanojević je značajno pomogao velikim brojem drevnih partija koje je sačuvao u svojoj arhivi. Krasoje Notaroš i Borivoje Žarić su samo neki od velikog broja saradnika kojima se zahvaljujem jer su mi pomogli da podaci na Večitom šahu uspostave visok nivo.

Kako se veličina podataka na sajtu značajno uvećala, shvatio sam da bi bilo dobro iskoristiti sadržaje sa sajta i pretočiti ih u knjige. Tako je nastao serijal „Šahovska hronika Večitog šaha“, sa osnovnom idejom da se najveći deo svake knjige automatski generiše nakon jednog klika.

Eksperiment je otpočeo početkom septembra 2023. godine, kad sam počeo da pišem veliki broj programa za generisanje delova knjiga, a uspešno se završio krajem tog istog meseca, kad sam imao gotov proizvod u vidu knjiga koje su izašle iz štamparije. To eksperimentalno nulto izdanje urađeno je u malom broju primeraka (manji od 20 po knjizi), a podelio sam ih svojim saradnicima i prijateljima.

Napokon je sve spremno za prvo izdanje ove serije, koje otpočinje sa prve dve eksperimentalne knjige koje su ovog puta značajno unapređene. Kako arhiviranje starih turnira na samom sajtu bude napredovalo biće pripremane i nove knjige iz ove serije. Nadam se da će ljubitelji šaha i šahovske istorije uživati.

Knjiga 1 : Šampionati kraljevine Jugoslavije

Prva knjiga u serijalu „Šahovska hronika Večitog šaha“ obrađuje pojedinačne šampionate koji su igrani u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca (kako se država zvala do 3. oktobra 1929. godine), odnosno u Kraljevini Jugoslaviji. Dakle, problematika knjige jeste šah između dva svetska rata i tiče se samo šampionata, dok je u planu da ostali šahovski turniri iz tog perioda budu obrađeni u nekoj naknadnoj suplementarnoj knjizi u ovoj našoj seriji.

Prva glava obrađuje Amaterske šampionate Jugoslavije, koji su se igrali svake, ili svake druge godine, u sklopu kongresa Šahovskog saveza Jugoslavije. Zanimljivo je da su nastupali najjači jugoslovenski igrači koji nisu majstori, a pobednik je promovisan u nacionalnog majstora. U periodu od 1921. do 1940. održano je 17 takvih šampionata, a dodajemo i onaj iz 1920. koji je igran pri osnivanju saveza.

Druga glava je najkraća i obrađuje Ženske šampionate Jugoslavije koji su išli paralelno sa Amaterskim šampionatima Jugoslavije, što se desilo samo 1926. i 1939. godine.

Treća glava obrađuje nacionalne majstorske turnire Šahovskog saveza Jugoslavije koji su priznati kao šampionati Kraljevine Jugoslavije. Bilo ih je ukupno pet, a igrani su od 1935. do 1939. godine.

Prva glava „Amaterski šampionat Jugoslavije“ sadrži 2510 rezultata, od čega je 585 sačuvanih partija. Druga glava „Ženski šampionat Jugoslavije“ sadrži 48 rezultata, od čega su sačuvane 4 partije. Treća glava „Šampionat Kraljevine Jugoslavije“ sadrži 571 rezultata, od čega je 318 sačuvanih partija. Dakle, ova knjiga sadrži 3129 rezultata i 907 objavljenih partija.

Knjiga 2 : Prva liga Jugoslavije 1946-1968

Druga knjiga u serijalu „Šahovska hronika Večitog šaha“ obrađuje prvih 20 sezona ekipnih šampionata Jugoslavije, koje su igrane od 1946. do 1968. godine. U pitanju su takmičenja poznata kao Prva liga Jugoslavije.

Svaka sezona čini zasebnu glavu knjige i počinje uvodnim tekstom koji objašnjava kako su određene ekipe učesnici, te daje informacije i zanimljivosti sa samog turnira. Nakon toga sledi tehnička sekcija samog turnira, ili više sekcija ukoliko je to takmičenje podeljeno na više etapa. Sekcija počinje ekipnom tabelom turnira, nakon čega slede ekipni rezultati po kolima koji se sastoje od kartica zapisnika mečeva. Svaka kartica meča sadrži datum igranja i pojedinačne rezultate po tablama, pri čemu se podrazumeva da je domaćin ekipa napisana na levoj strani, te da njeni igrači na neparnim tablama imaju bele figure. Ukoliko je pojedinačni rezultat boldovan, to znači da je ta partija sačuvana i da se nalazi u knjizi. Slede ekipne kartice u kojima se vidi osnovni sastav ekipe, sa punim prezimenima i imenima (za razliku od kartica mečeva), titulama (titule majstorskog kandidata i niže često nisu pouzdane), i pojedinačnim rezultatima članova ekipe po kolima. Sekcija se završava svim dostupnim partijama.

Na kraju knjige nalazi se Indeks igrača, gde su uključeni svi učesnici obrađenih turnira. Lista je sortirana po prezimenu i imenu, a pored toga sadrži biografske podatke (datum rođenja i smrti), broj odigranih partija sa specifikacijama, te sezonama u kojima je igrač nastupao, što omogućava da se lako pronađe odgovarajuća glava knjige gde se dotični igrač pojavljuje.

Ova knjiga sadrži 4636 rezultata, od čega je 343 sačuvanih partija koje smo i objavili. Osnovna literatura jesu šahovski časopisi kao što su Šah, Šahovski vjesnik i Šahovski glasnik, ali potpuna rekonstrukcija pojedinačnih rezultata ne bi bila moguća bez dnevnih novina. Tako su osnovni resursi bili: Politika, Sport, Borba, Večernje novosti, Mađar So, Pobjeda, Vjesnik, Narodni list, Sportske novosti, Riječki list, Novi list, Ljudska pravica, Slovenski poročevalec, Delo, Polet, Večer.